Bản tin pháp luật

Một trong những vấn đề nhận được nhiều câu hỏi của đại biểu Quốc hội tại phiên chất vấn Bộ trưởng Công an trong khuôn khổ kỳ họp 26 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội vào chiều 13/8 là vấn nạn gian lận điểm trong kỳ thi THPT quốc gia vừa qua.
Đánh giá đây là "gian lận nghiêm trọng", đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) đặt câu hỏi: "Đây là loại tội phạm gì? Bộ Công an có bất ngờ không và làm gì để đảm bảo không xảy ra trong kỳ thi tới?”.
“Sai phạm trong kỳ thi làm mất niềm tin của người dân. Sự ăn gian, dối trá làm băng hoại đạo đức xã hội”, đại biểu Nguyễn Sĩ Cương nêu quan điểm trước khi chất vấn. Cho rằng công an có một phần trách nhiệm trong các sai phạm trên, đại biểu Nguyễn Sĩ Cương hỏi thẳng: Công an tham gia các khâu đảm bảo an ninh trật tự của kỳ thi. Những vụ việc xảy ra cho thấy công an không giúp ngăn chặn việc này. "Trách nhiệm của công an địa phương được đặt ra thế nào và Bộ sẽ xử lý ra sao?", ông Cương hỏi.
Gian lận thi cử có nhiều thủ đoạn mới 
Điềm tĩnh trả lời, Bộ trưởng Công an Tô Lâm tán thành đánh giá của ông Cương, nhận thấy "đây là vấn đề hết sức nghiêm trọng, ảnh hưởng niềm tin, đạo đức xã hội, cũng như công bằng trong việc lựa chọn nhân tài cho đất nước". Bộ Công an đã phối hợp công an 3 địa phương khởi tố 3 vụ án với tội danh Lợi dụng chức vụ quyền hạn khi thi hành công vụ. Diện điều tra là người tham gia chấm thi, quản lý bài thi.
Theo ông Tô Lâm, loại tội phạm này không phải mới nhưng thủ đoạn luôn thay đổi. "Có thể năm trước đã có tình trạng gian lận trong thi cử, bởi nhiều cháu đỗ đại học điểm cao nhưng khi vào học với yêu cầu cao thì không theo được", ông Lâm nói.
Ông Tô Lâm thừa nhận, lực lượng công an tham gia nhiều khâu, phối hợp các cơ quan trong ngành giáo dục, từ bộ đến địa phương tại các điểm trường. Một số dấu hiệu cho thấy có cá nhân tham gia vào việc can thiệp điểm, móc nối với người có trách nhiệm trong hội đồng thi, quản lý đề thi, để thực hiện gian lận. Bộ Công an đang điều tra mở rộng các tiêu cực, vi phạm khác, nếu phát hiện vi phạm sẽ xử lý.
"Quan điểm chung của Bộ là với những vi phạm đó, bất kể lực lượng nào, kể cả trong nội bộ đều phải xử lý thích đáng”, thượng tướng khẳng định.
Có thể điều tra gian lận của kỳ thi những năm trước
Ngay khi Bộ trưởng Công an dứt câu trả lời, Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải lập tức giơ bảng đề nghị được nêu ý kiến.
Bà Hải hỏi dồn dập: “Kết quả điều tra các vụ việc gian lận thi cử trong thời gian bao lâu nữa sẽ có? Có điều tra ra ngoài các tỉnh Sơn La, Hoà Bình, Lạng Sơn... hay không? Phạm vi điều tra có mở rộng ra những năm trước?”.
Theo bà Hải, đây là những băn khoăn của cử tri, bởi việc gian lận ảnh hưởng tới việc tuyển sinh. Tất cả đều đang chờ kết quả điều tra của Bộ Công an. “Nếu tuyển sinh theo kết quả gian lận thì vô hình trung ảnh hưởng tới chỗ học của rất nhiều thí sinh khác. Bộ trưởng cho biết thời hạn giải quyết, điều tra?”, bà nói.
Bộ trưởng Tô Lâm cho hay, đây là vụ án hình sự, lực lượng điều tra rất muốn tập trung để kết thúc nhanh nhưng phải bảo đảm nêu được ra các hành vi vi phạm và đối tượng vi phạm. Khi nào hoàn thành được yêu cầu đó, thời gian điều tra mới có thể kết thúc, nếu chưa xong thì sẽ tiếp tục gia hạn. “Không thể vì áp lực việc đi học mà kết thúc điều tra sớm. Hiện chưa thể nói được về thời gian, vì chúng tôi vẫn phải tiếp tục điều tra”, ông Lâm nói.
Ông Tô Lâm khẳng định nếu phát hiện vi phạm thì sẽ tiếp tục điều tra, không bó hẹp ở địa phương nào. Với kỳ thi các năm trước, Bộ Công an sẽ tiếp tục cùng Bộ Giáo dục kiểm tra, đánh giá lại kết quả của các trường, khi phát hiện dấu hiệu vi phạm cũng sẽ điều tra.
“Tóm lại là không có gì giới hạn trong việc điều tra, xử lý các hành vi gian lận thi cử; quyết không bỏ lọt đối tượng nào liên quan đến vi phạm này”, Bộ trưởng Lâm khép lại phần trả lời chất vấn về vấn đề giáo dục.
Trước đó, trong chiều 13/8, ông đã đăng đàn suốt hơn hai tiếng để trả lời nhiều vấn đề về tình trạng tội phạm, tình hình an ninh trật tự...
Ngày 11/7, Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông 2018 của hơn 900.000 thí sinh. Từ phân tích phổ điểm các tỉnh thành cho thấy tỷ lệ thí sinh đạt từ 9 điểm trở lên ở một số tỉnh miền núi phía Bắc cao đột biến, trong khi đây là vùng trũng giáo dục.
Chỉ gần một tuần sau đó, Hà Giang là tỉnh đầu tiên phát hiện hành vi gian lận với việc sửa dữ liệu điểm của Phó phòng khảo thí Sở Giáo dục tỉnh này.
Bộ Giáo dục sau đó thành lập 4 tổ công tới 4 địa phương xác minh dấu hiệu bất thường. Kết quả Hà Giang, Sơn La, Hòa Bình đều có dấu hiệu gian lận, tiếp đến là Sơn La, Hòa Bình. Hàng loạt cán bộ giáo dục bị khởi tố, điều tra.

Bảo Hà - Viết Tuân

Luật An ninh mạng sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2019. Luật gồm bảy chương, 43 điều quy định về hoạt động bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trên không gian mạng; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.

Cấm kích động người khác phạm tội

Điều 8 nêu rõ "nghiêm cấm sử dụng không gian mạng để thông tin các nội dung" sau:

- Tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam như xuyên tạc, phỉ báng chính quyền, xúc phạm dân tộc, quốc kỳ…; xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xúc phạm tôn giáo, phân biệt đối xử về giới, phân biệt chủng tộc.

- Kích động gây bạo loạn, phá rối an ninh, gây rối trật tự công cộng như kêu gọi tụ tập đông người gây rối, chống người thi hành công vụ.

- Làm nhục, vu khống như xúc phạm nghiêm trọng danh dự, uy tín, nhân phẩm của người khác; thông tin sai sự thật xâm phạm danh dự, uy tín hoặc gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của người khác.

- Xúi giục, lôi kéo, kích động người khác phạm tội bằng không gian mạng.

- Đưa lên không gian mạng những thông tin thuộc bí mật cá nhân, bí mật gia đình, đời sống riêng tư trái quy định của pháp luật.

- Xâm phạm trật tự quản lý kinh tế như thông tin sai sự thật về sản phẩm, hàng hóa…; thông tin sai sự thật trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, thương mại điện tử, thanh toán điện tử…

- Thông tin sai sự thật gây hoang mang trong nhân dân, gây thiệt hại cho các hoạt động kinh tế - xã hội, gây khó khăn cho hoạt động của cơ quan nhà nước hoặc người thi hành công vụ, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của người khác.

- Tuyên truyền, quảng cáo, mua bán hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục cấm theo quy định của pháp luật.

- Thông tin hoạt động mại dâm, tệ nạn xã hội, mua bán người; đăng tải thông tin dâm ô, đồi trụy, tội ác; phá hoại thuần phong, mỹ tục của dân tộc, đạo đức xã hội, sức khỏe cộng đồng.

- Cố ý xóa, làm hư hỏng, thay đổi thông tin thuộc bí mật nhà nước; bí mật kinh doanh, cá nhân, gia đình và đời sống riêng tư được truyền đưa, lưu trữ trên không gian mạng; cố ý thay đổi, hủy bỏ hoặc làm vô hiệu hóa các biện pháp kỹ thuật được xây dựng, áp dụng để bảo vệ thông tin thuộc bí mật nhà nước, kinh doanh, cá nhân và đời sống riêng tư.

- Cố ý nghe, ghi âm trái phép các cuộc đàm thoại; hành vi cố ý xâm phạm bí mật nhà nước, bí mật công tác, bí mật kinh doanh, bí mật cá nhân, bí mật gia đình và đời sống riêng tư.

Cấm lợi dụng hoạt động bảo vệ an ninh mạng để xâm phạm chủ quyền

Điều 8, 17 nghiêm cấm sử dụng không gian mạng để thực hiện các hành vi sau:

- Sản xuất, đưa vào sử dụng phương tiện, phần mềm hoặc có hành vi cản trở, gây rối loạn hoạt động của mạng máy tính, viễn thông; phát tán chương trình tin học gây hại cho hoạt động của mạng máy tính, viễn thông, phương tiện điện tử; xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác.

- Chống lại hoặc cản trở hoạt động của lực lượng bảo vệ an ninh mạng; tấn công, vô hiệu hóa trái pháp luật làm mất tác dụng biện pháp bảo vệ an ninh mạng; lợi dụng hoạt động bảo vệ an ninh mạng để xâm phạm chủ quyền, lợi ích, an ninh quốc gia;..

- Thực hiện tấn công, khủng bố mạng; làm sai lệch, ngưng trệ, tê liệt hoặc phá hoại hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia.

- Giả mạo trang thông tin điện tử của cơ quan, tổ chức, cá nhân; làm giả, lưu hành, trộm cắp, mua bán, thu thập, trao đổi trái phép thông tin thẻ tín dụng, tài khoản ngân hàng của người khác; phát hành, cung cấp, sử dụng các phương tiện thanh toán trái phép.

- Chiếm đoạt tài sản; tổ chức đánh bạc, đánh bạc qua mạng internet; trộm cắp cước viễn thông quốc tế trên nền internet; vi phạm bản quyền và sở hữu trí tuệ trên không gian mạng.

Chế tài xử lý

Theo điều 9, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà người vi phạm sẽ bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

Luật An ninh mạng định nghĩa: An ninh mạng được định nghĩa là sự bảo đảm hoạt động trên không gian mạng không gây phương hại đến an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Không gian mạng là mạng lưới kết nối của cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, bao gồm mạng viễn thông, mạng internet, mạng máy tính, hệ thống xử lý và điều khiển thông tin, cơ sở dữ liệu; là nơi con người thực hiện các hành vi xã hội không bị giới hạn bởi không gian và thời gian.

Bộ Công an, Bộ Quốc phòng chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về an ninh mạng. Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp với Bộ Công an, Quốc phòng trong bảo vệ an ninh mạng.

Ban Cơ yếu Chính phủ; Bộ, ngành, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trên không gian mạng; tổ chức, cá nhân sử dụng không gian mạng đều có trách nhiệm thi hành Luật này.

Phạm Dự

Bộ luật Dân sự quy định những vấn đề cơ bản nhất, chung nhất liên quan đến tất cả các lĩnh vực thuộc đời sống dân sự, trong đó khía cạnh quyền nhân thân gắn liền mật thiết với mỗi cá nhân. Mọi sự ngăn cản, bỏ sót việc thực hiện quyền nhân thân nào cũng sẽ gây ảnh hưởng sâu sắc tới việc thực hiện, bảo vệ các quyền dân sự có liên quan khác của cá nhân. Xuất phát từ yêu cầu cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp năm 2013 liên quan đến bảo vệ quyền con người, quyền công dân, Bộ luật Dân sự năm 2015 được Quốc hội khóa XIII thông qua tại kỳ họp thứ 10 ngày 24/11/2015 đã chính thức sửa đổi, ghi nhận thêm một số quyền nhân thân mới, trong đó có quyền chuyển đổi giới tính. Theo đó, Bộ luật Dân sự năm 2015 đã cho phép công dân được thực hiện chuyển đổi giới tính, công nhận giới tính sau khi chuyển đổi và tạo điều kiện thuận lợi để người chuyển giới thực hiện thay đổi các vấn đề hộ tịch, nhân thân…
Trước đây cũng như hiện nay, ở Châu Á nói riêng và thế giới nói chung, rất ít quốc gia công nhận chuyển đổi giới tính, vì vậy, quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015 là một quy định rất tiến bộ trong lịch sử lập pháp của Việt Nam, đáp ứng nhu cầu của một bộ phận dân chúng, tạo ra hành lang pháp lý cho các vấn đề về chuyển đổi giới tính. Trong phạm vi bài viết này, tác giả đi sâu phân tích về “Quyền chuyển đổi giới tính trong pháp luật dân sự Việt Nam”.

1. Quyền chuyển đổi giới tính ở một số nước trên thế giới
Ở Pháp, tuy chưa có một văn bản riêng biệt về vấn đề xác định giới tính song đã có những quyết định quan trọng của Tòa án Pháp và Tòa án Châu âu về quyền con người, trong đó đề cao vấn đề bảo vệ quyền con người, quyền được sống đúng với giới tính của mỗi cá nhân. Pháp luật của Pháp cho phép cá nhân có quyền chuyển đổi giới tính, chấp nhận việc họ đã phẫu thuật ở nước ngoài và cho phép họ được cải chính lại hộ tịch.
Tại Anh Quốc, Luật Thừa nhận giới tính” quy định các công dân đã chuyển đổi giới tính có thể nộp đơn lên Ủy ban Thừa nhận giới tính xin giấy chứng nhận giới tính mới của họ và được cấp giấy khai sinh mới, được kết hôn và được hưởng những quyền lợi như các công dân bình thường khác.

2. Quyền chuyển đổi giới tính trong pháp luật dân sự Việt Nam
Ở Việt Nam, trước thời điểm Bộ luật Dân sự năm 2015 chưa được Quốc hội thông qua thì pháp luật không thừa nhận quyền thay đổi giới tính mà chỉ công nhận quyền được xác định lại giới tính của cá nhân theo Điều 36 Bộ luật dân sự 2005: “Việc xác định lại giới tính của một người được thực hiện trong trường hợp giới tính của người đó bị khuyết tật bẩm sinh hoặc chưa định hình chính xác mà cần có sự can thiệp của y học nhằm xác định rõ về giới tính”. Để quy định chi tiết Điều 36 Bộ luật Dân sự 2005, Chính phủ ban hành Nghị định 88/2008/NĐ-CP về xác định lại giới tính, trong đó có quy định những hành vi bị nghiêm cấm: “Thực hiện việc chuyển đổi giới tính đối với những người đã hoàn thiện về giới tính”. Như vậy, các quy định của pháp luật hiện hành chưa áp dụng đối với người chuyển giới cũng như không đáp ứng được nhu cầu đa dạng của bản dạng giới trong xã hội hiện nay. Về vấn đề này, khi xây dựng Dự thảo Bộ luật Dân sự năm 2015 đã có rất nhiều ý kiến trái chiều trong việc thừa nhận hay không thừa nhận quyền chuyển đổi giới tính. Tuy nhiên có thể thấy, việc thừa nhận quyền chuyển đổi giới tính cho cá nhân là thực sự cần thiết. Bởi lẽ điều này sẽ là công cụ rất hữu hiệu để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người chuyển giới và người chuyển đổi giới tính.
Cụ thể:
Thứ nhất, trong xã hội hiện nay, nhóm người có mong muốn chuyển giới là thực tế tồn tại khách quan. Dưới góc độ quyền con người, cá nhân có quyền được sống, trong đó bao hàm quyền được sống là chính mình, có quyền quyết định đối với cơ thể, hình hài của mình. Đây là mong muốn chính đáng của họ. Xã hội càng phát triển, quyền tự do của con người ngày càng được mở rộng và cần được pháp luật tôn trọng, bảo vệ.
Thứ hai, nếu pháp luật không thừa nhận quyền được chuyển đổi giới tính thì bản thân người chuyển giới vẫn không từ bỏ niềm khao khát mình là giới tính kia. Vì vậy, xu hướng phẫu thuật chuyển đổi giới tính vẫn ngày càng gia tăng, bất chấp những rào cản về mặt xã hội và pháp lý.
Thứ ba, việc không thừa nhận quyền chuyển đổi giới tính sẽ ảnh hưởng đến các quyền, lợi hợp pháp của họ như: vấn đề cải chính hộ tịch sau khi cá nhân thực hiện việc chuyển giới; cản trở việc kết hôn, tham gia các quan hệ xã hội như tuyển dụng lao động, việc làm…
Thứ tư, ngược lại, nếu thừa nhận quyền chuyển đổi giới tính của cá nhân thì cũng không làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích của người khác, không làm ảnh hưởng đến trật tự, an toàn xã hội. Không những vậy, nó còn tác động tích cực trong việc giải quyết các xung đột gia đình, giảm thiểu sự kỳ thị của xã hội, tạo cơ sở pháp lý giải quyết một số vướng mắc trên thực tế hiện nay.
Với những lý do như vậy, Hiến pháp năm 2013 quy định: “các quyền con người, quyền công dân về chính trị, dân sự, kinh tế, văn hoá, xã hội được công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm theo Hiến pháp, pháp luật” (Điều 14), “Mọi người đều bình đẳng trước pháp luật; không ai bị phân biệt đối xử trong đời sống chính trị, dân sự, kinh tế, văn hoá, xã hội” (Điều 16); Thể chế hoá tinh thần của Hiến pháp năm 2013, Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định: “Cá nhân đã thực hiện việc xác định lại giới tính có quyền, nghĩa vụ đăng ký thay đổi hộ tịch theo quy định của pháp luật về hộ tịch; có quyền nhân thân phù hợp với giới tính đã được xác định lại theo quy định của Bộ luật này và luật khác có liên quan" (Điều 36); Điều 37 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định: “Việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo quy định của luật. Cá nhân đã chuyển đổi giới tính, có quyền, nghĩa vụ đăng ký thay đổi hộ tịch theo quy định của pháp luật về hộ tịch; có quyền nhân thân phù hợp với giới tính đã được chuyển đổi theo quy định của bộ luật này và pháp luật khác có liên quan”. Luật Hộ tịch năm 2014 quy định “Xác định lại giới tính đươc ghi vào sổ hộ tịch theo quy định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền” (Điều 3), “Cá nhân đã thực hiện việc xác định lại giới tính có quyền, nghĩa vụ thay đổi hộ tịch theo quy định của pháp luật về hộ tịch” (Điều 36); Luật thi hành tạm giữ, tạm giam năm 2015 có thêm quy định: “Người bị tạm giữ, người bị tạm giam sau đây có thể được bố trí giam giữ ở buồng riêng: người đồng tính, người chuyển giới”.
Thể chế hoá các quy định trên, đảm bảo quyền con người đã được ghi nhận trong Hiến pháp năm 2013, Điều 37 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định: “Việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo quy định của luật. Cá nhân đã chuyển đổi giới tính, có quyền, nghĩa vụ đăng ký thay đổi hộ tịch theo quy định của pháp luật về hộ tịch; có quyền nhân thân phù hợp với giới tính đã được chuyển đổi theo quy định của bộ luật này và pháp luật khác có liên quan”.
Tức là, trước đây, pháp luật Việt Nam chỉ thừa nhận việc xác định lại giới tính cho những người bị khuyết tật bẩm sinh về mặt giới tính hoặc giới tính chưa được định hình chính xác. Việc chuyển đổi giới tính của những người hoàn thiện về giới tính không được pháp luật cho phép. Do đó, những người đã chuyển đổi giới tính rất bấp bênh trong việc bảo vệ quyền của mình. Về mặt hình thể, họ là nam hoặc nữ, nhưng trên giấy tờ nhân thân thì họ lại là nữ hoặc nam. Chính vì vậy, pháp luật Việt Nam không thừa nhận chuyển đổi giới tính nên các cơ quan có thẩm quyền không thể thay đổi về hộ tịch cho những người này theo giới tính hiện tại. Cũng vì lẽ đó, một số quyền nhân thân, quyền tài sản, thậm chí là nhân phẩm, danh dự của những người này bị xâm phạm mà không được pháp luật bảo vệ. Cụ thể, Điều 36 Bộ Luật dân sự 2005 chỉ cho phép trường hợp một người chỉ được quyền yêu cầu xác định lại giới tính của mình khi họ có khuyết tật bẩm sinh về giới tính hoặc giới tính chưa định hình chính xác. Nghị định 88/2008 NĐ-CP hướng dẫn vấn đề này tại khoản 1 Điều 1 và khoản 1, 2 Điều 2. Bên cạnh đó, văn bản này xác định rõ "Cấm" hành vi thực hiện việc chuyển đổi giới tính đối với những người đã hoàn thiện về giới tính, thể hiện quan điểm không chấp nhận trường hợp chuyển đổi giới tính theo mong muốn của chủ thể.
Hiện nay, Bộ luật Dân sự năm 2015 đã thừa nhận việc chuyển đổi giới tính là một trong những quyền cơ bản của công dân theo đúng tinh thần của Hiến pháp năm 2013. Song song với việc thừa nhận quyền chuyển đổi giới tính, Bộ luật Dân sự năm 2015 cũng có những quy định để đảm bảo các quyền nhân thân cho người chuyển đổi giới tính. Những người chuyển đổi giới tính có quyền thay đổi họ, tên, cải chính hộ tịch và những quyền nhân thân khác phù hợp với giới tính như kết hôn, nhận nuôi con nuôi...
Mặc dù pháp luật đã có hướng mở cho việc chuyển đổi giới tính, tuy nhiên thì đây không phải là một quyền dân sự vô hạn như quyền về danh dự, nhân phẩm, uy tín, tính mạng, sức khoẻ, thân thể, hình ảnh và các quyền nhân thân khác. Khi công dân thực hiện chuyển đổi giới tính đều phải tuân thủ chặt chẽ các quy định của pháp luật. Các văn bản liên quan phải xác định cụ thể những đối tượng nào được chuyển đổi giới tính, những cơ sở y tế nào được thực hiện chuyển đổi giới tính, cách thức chuyển đổi giới tính như thế nào, tình trạng hôn nhân của công dân ra sao, quy trình thay đổi hộ tịch của công dân sau khi chuyển đổi giới tính được thực hiện như thế nào...
Tuy nhiên, lần đâu tiên pháp luật Việt Nam cho phép công dân được chuyển đổi giới tính, do đó sẽ có nhiều vấn đề phức tạp và nhạy cảm phát sinh, đó là các vấn đề liên quan đến y tế, bảo hiểm, hôn nhân gia đình cũng như các chính sách an sinh xã hội. Chẳng hạn như việc thay đổi tên gọi, xác định lại giới tính trong giấy tờ hộ tịch. Với người chuyển giới, giới tính hiện tại của họ không trùng với giới tính khi sinh ra, các giấy tờ nhân thân trước đó ghi theo giới tính khi sinh ra. Điều này dẫn đến hệ quả khi một người chuyển giới họ phải cải chính thông tin trên giấy tờ nhân thân và các giấy tờ khác có liên quan như văn bằng, chứng chỉ… Đây sẽ là một vấn đề phức tạp đối với một người đã có một quá trình dài lao động, làm việc, có rất nhiều các loại giấy tờ cá nhân do nhiều cơ quan ban hành.
Một vấn đề khác liên quan đến lĩnh vực hôn nhân gia đình, Luật Hôn nhân gia đình năm 2014 không thừa nhận hôn nhân đồng giới, nhưng khi Bộ luật Dân sự năm 2015 cho phép chuyển đổi giới tính, có thể nào xảy ra trường hợp một cặp vợ chồng đã kết hôn và có con chung, sau đó người chồng hoặc người vợ chuyển đổi giới tính mà chưa ly hôn, lúc đó sẽ xảy ra trường hợp hôn nhân đồng giới.
Vì vậy, có thể nói Bộ luật Dân sự năm 2015 đã nâng cao quyền của mỗi cá nhân, trong đó có vấn đề về nhân thân, bình đẳng trong hôn nhân và việc làm, đồng thời cũng bảo đảm tính thận trọng, phù hợp với thông lệ quốc tế và không trái với truyền thống, phong tục tốt đẹp của dân tộc, tạo ra một bước tiến mới trong công cuộc xây dựng pháp luật cũng như giải quyết nhu cầu của một bộ phận công dân trong xã hội. Tuy nhiên, việc chuyển đổi giới tính còn liên quan tới rất nhiều vấn đề về quyền nhân thân (xác định lại giới tính, quyền kết hôn, thay đổi lại họ tên và nhiều giấy tờ, thủ tục liên quan: Căn cước công dân, các loại giấy tờ chứng nhận quyền sở hữu, các loại văn bằng chứng chỉ, giấy khai sinh và các giấy tờ nhân thân khác.
Để quyền chuyển đổi giới tính đi vào thực tiễn và không có những vướng mắc, khó khăn gì trong quá trình thực hiện thì cần phải xây dựng và ban hành một đạo luật riêng, quy định cụ thể về trình tự, thủ tục, điều kiện chuyển đổi giới tính, đồng thời, những thủ tục pháp lý liên quan đòi hỏi phải thay đổi theo khi luật mới có hiệu lực. Vấn đề đặt ra ở đây là các chủ thể tiến hành chuyển đổi giới tính, các cơ quan, tổ chức có trách nhiệm thế nào với những thay đổi này, cũng như thủ tục thực hiện như thế nào thì cũng vẫn còn nhiều vướng mắc, bất cập. Vì vậy, quy định chuyển đổi giới tính sẽ gặp khó khăn trong quá trình áp dụng trong thực tiễn bởi phải thay đổi nhiều thủ tục hành chính. Bộ luật Dân sự năm 2015 chỉ quy định khái quát về xác định lại giới tính và chuyển đổi giới tính, vì vậy cần có các văn bản hướng dẫn thi hành quy định chi tiết để giải quyết những vướng mắc về vấn đề chuyển giới như việc đăng ký kết hôn cho những người chuyển giới, công tác tạm giữ tạm giam, thi hành án hình sự đối với người đã thực hiện phẫu thuật nhưng chưa tiến hành cải chính hộ tịch … có như vậy thì quyền chuyển đổi giới tính mới được thực thi sớm và đi vào thực tế.

ThS. Đoàn Thị Ngọc Hải

Tạo thuận lợi cho người nộp thuế
Một trong những nỗ lực của ngành thuế để tăng số thuế thu được từ lĩnh vực này và tránh thất thoát ngân sách là đưa nội dung quản lý thuế TMĐT vào Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) đang được hoàn thiện.
Phía Bộ Tài chính cho rằng Luật Quản lý thuế hiện hành đã tạo nền tảng pháp lý và cho phép cơ quan thuế chủ động trong quản lý người nộp thuế kinh doanh trong môi trường truyền thống và TMĐT thông qua các điểm trọng yếu như cơ chế tự khai - tự nộp, nghĩa vụ cung cấp thông tin của bên thứ 3 (bao gồm cả thông tin dạng dữ liệu điện tử), hiện đại hóa công tác quản lý thuế (khuyến khích thực hiện giao dịch điện tử).
Tuy nhiên để thực sự thúc đẩy giao dịch điện tử trong quản lý thuế nói chung và TMĐT nói riêng ở khía cạnh vừa tạo thuận lợi cho người nộp thuế, vừa đảm bảo ngăn ngừa, phòng chống được các hệ quả tiêu cực của TMĐT, mở rộng cơ sở thu thuế thì cần phải có các quy định cụ thể và các biện pháp quản lý thuế đối với hình thức kinh doanh mới này.
Bộ Tài chính cho biết, Dự thảo Luật Quản lý thuế sửa đổi đã bổ sung những quy định liên quan đến quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT theo hướng: xây dựng cơ sở dữ liệu và triển khai rộng rãi các dịch vụ thuế điện tử như khai thuế điện tử, hoá đơn điện tử, nộp thuế online, đảm bảo 100% người nộp thuế có điều kiện tiếp cận các phương tiện này để bắt kịp với TMĐT.
Mở trên cổng thông tin điện tử của ngành thuế những tiện ích để tổ chức, cá nhân có thể dễ dàng đăng ký, sử dụng hóa đơn, nộp thuế điện tử. Dự thảo Luật cũng bổ sung quy định trách nhiệm của các bộ, ngành, các tổ chức, đơn vị liên quan đến hoạt động kinh doanh TMĐT của các tổ chức, cá nhân với cơ quan thuế.
14.000 tài khoản có kinh doanh TMĐT
Ông Đậu Anh Tuấn-Trưởng ban Pháp chế VCCI cho rằng kinh doanh là phải nộp thuế, qua đó tạo ra sự bình đẳng giữa các nhà đầu tư, doanh nghiệp. Tuy nhiên bài toán thu thuế kinh doanh qua mạng là vấn đề đau đầu không chỉ của Việt Nam mà cả các nước khác trên thế giới. Chính vì vậy, việc luật hóa rất quan trọng, bởi qua đó tạo ra cơ sở pháp lý để các cơ quan nhà nước tăng cường phối hợp trong công tác quản lý.
Tai Dự thảo Luật quản lý thuế sửa đổi mới đây, Tổng cục Thuế bổ sung quy định, cá nhân có khoản thu nhập từ các tổ chức như Facebook, Google, YouTube... phải có nghĩa vụ nộp thuế. Trong trường hợp chây ì cố tình trốn tránh nghĩa vụ, cá nhân đó có thể bị khởi tố vì tội trốn thuế.
Ông Lưu Đức Huy-Vụ trưởng Vụ Chính sách (Tổng cục Thuế) cho rằng, với hoạt động kinh doanh TMĐT, có thể phát sinh thu nhập từ 2 chiều. Tức là các tổ chức, cá nhân sống tại Việt Nam có thể thông qua các trang mạng (Google, Facebook) để thực hiện quảng cáo, hoặc phối hợp ký kết các hợp đồng, thông qua đó để kinh doanh thì phải có nghĩa vụ trả một khoản tiền cho các trang mạng này. Như vậy là phát sinh khoản thu nhập từ phía Việt Nam cho các tổ chức, cá nhân nước ngoài.
Với trường hợp này, theo quy định của pháp luật, thì các tổ chức, cá nhân chi trả thu nhập (tại Việt Nam) phải thực hiện khấu trừ thuế trước khi trả cho các tổ chức, cá nhân có trang mạng TMĐT (nước ngoài). Ngược lại, thông qua các trang mạng này, các tổ chức hoặc cá nhân tại Việt Nam cũng có thể có những khoản thu nhập từ các trang mạng này khi cung cấp các dịch vụ cho các trang TMĐT.
Theo quy định của Luật Quản lý thuế, các tổ chức, cá nhân có phát sinh thu nhập từ các trang mạng này phải thực hiện kê khai và nộp thuế theo quy định pháp luật thuế với cơ quan thuế quản lý trực tiếp.
Theo thống kê thời gian qua Tổng cục Thuế cũng đã tiến hành rà soát, phát hiện có hơn 14.000 tài khoản có hoạt động kinh doanh TMĐT. Tổng cục Thuế cũng đã có văn bản yêu cầu các cục thuế hướng dẫn, tuyên truyền chính sách pháp luật về thuế cho các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh TMĐT này hiểu, để thực hiện nghĩa vụ thuế theo quy định.
Yêu cầu cơ quan thuế các cấp tiến hành rà soát, nắm rõ các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh TMĐT, từ đó đôn đốc người nộp thuế có hoạt động kinh doanh TMĐT phải đăng ký kê khai, nộp thuế theo quy định.
Ông Lưu Đức Huy cũng cho biết thêm, sẽ có 2 nội dung quan trọng được chú ý trong công tác biên soạn Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) để tăng cường quản lý của cơ quan chức năng đối với hoạt động kinh doanh theo phương thức thương mại điện tử.
Đó là kiểm soát hoạt động thanh toán. Ngân hàng thương mại phải có trách nhiệm khấu trừ tiền thuế phát sinh đối với giao dịch TMĐT của các tổ chức nước ngoài có kinh doanh và phát sinh thu nhập từ Việt Nam. Đây là cơ sở pháp lý để sau này Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước có hướng dẫn cho ngân hàng thương mại và các tổ chức cá nhân liên quan triển khai thực hiện.  

   T.Hằng

Lần đầu tiên Việt Nam công bố chỉ số đánh giá về chi phí tuân thủ TTHC
Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính (TTHC) của Thủ tướng Chính phủ vừa công bố Báo cáo Chỉ số đánh giá chi phí tuân thủ TTHC năm 2018 (Chỉ số APCI 2018).
Đây là báo cáo đánh giá chi phí thực tế mà DN và tổ chức phải chi trả để thực hiện TTHC theo quy định hiện hành, qua thu thập thông tin về gánh nặng chi phí của doanh nghiệp được thực hiện trực tiếp với 3.000 DN tại 63 tỉnh/ thành.
Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, Chủ tịch Hội đồng Mai Tiến Dũng cho hay, đây là lần đầu tiên Việt Nam công bố chỉ số đánh giá về chi phí tuân thủ TTHC. Chi phí cho TTHC bao gồm cả chi phí về thời gian, tiền của, cả chi phí trực tiếp và gián tiếp, chi phí chính thức và không chính thức.
Báo cáo dựa trên nền tảng thông điệp của “Chính phủ kiến tạo” để phân tích những thành tựu cải cách TTHC của Chính phủ trong năm vừa qua và xác định dư địa cải cách cho 8 nhóm TTHC quan trọng cho DN gồm: khởi sự DN, đăng ký kinh doanh; thuế; đầu tư; giấy phép, chứng chỉ hành nghề; hải quan; đất đai; môi trường và xây dựng.
Theo phản ánh, khi tiếp cận các TTHC, người dân, DN vẫn còn mất nhiều thời gian đi lại, cũng như chi phí không chính thức. Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nhấn mạnh, nếu chúng ta cải cách mạnh mẽ, cắt giảm TTHC, công khai, minh bạch thì chắc chắc sẽ giảm được chi phí cho người dân, DN, nhất là chi phí “lót tay”, “bao thư” sẽ giảm xuống.
Kết quả cho thấy, đứng đầu bảng xếp hạng là nhóm thủ tục thuế, tiếp theo lần lượt là: khởi sự DN, đăng ký kinh doanh; hải quan; đất đai; giấy phép, chứng chỉ hành nghề, điều kiện kinh doanh; đầu tư; môi trường; xây dựng.
Nhóm TTHC thuế có chi phí tuân thủ là 73,75 nghìn đồng; thời gian thực hiện trung bình của DN cho một thủ tục trong nhóm TTHC này chỉ là 2,9 giờ làm việc. Chi phí tuân thủ trung bình của thủ tục thuế chỉ tương đương với 0,58% chi phí tuân thủ trung bình của 8 nhóm thủ tục được khảo sát (khoảng 12,7 triệu đồng) và tương đương với 0,1% chi phí tuân thủ trung bình của nhóm có chi phí tuân thủ cao nhất là nhóm thủ tục xây dựng.
Đứng thứ hai trong bảng xếp hạng chỉ số APCI 2018 là nhóm thủ tục khởi sự DN/đăng ký kinh doanh với chi phí tuân thủ là 720,7 nghìn đồng. Trong đó, thời gian thực hiện là 10,5 giờ làm việc.
Đáng quan tâm, nhóm thủ tục xây dựng xếp cuối bảng xếp hạng với chi phí tuân thủ là 64,1 triệu đồng, gấp rất nhiều lần nhóm thủ tục “quán quân” là thủ tục thuế (về chi phí thời gian, nhóm thủ tục này không nằm ở mức cao nhất nhưng chi phí trực tiếp lại cao vượt trội).

Rà soát và cắt giảm 50% về điều kiện kinh doanh
Điểm đáng lưu ý nữa là có sự khác biệt giữa các địa phương. Chẳng hạn về thủ tục xây dựng, các tỉnh tại vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ có mức chi phí tuân thủ cao nhất, gấp gần 2,3 lần so với mức trung bình trên cả nước.
Trong khi đó, mức chi phí tuân thủ tại các tỉnh vùng kinh tế trọng điểm phía Nam chỉ tương đương 20% mặt bằng chung toàn quốc, còn mức chi phí này tại các tỉnh thuộc vùng kinh tế trọng điểm miền Trung lại xấp xỉ mức trung bình cả nước.
Lý giải về điều này, ông Ngô Hải Phan, Cục trưởng Cục Kiểm soát TTHC, Phó Chủ tịch Hội đồng cho biết, chi phí tại vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ cao do thời gian chuẩn bị hồ sơ dài, cộng với chi phí trực tiếp cao, gồm cả chi phí không chính thức và chi phí tư vấn.
“Chi phí trực tiếp tại các tỉnh trọng điểm Bắc Bộ cao hơn so với các tỉnh trọng điểm phía Nam, đây là căn cứ để các địa phương chấn chỉnh, kể cả công tác cán bộ”, ông Phan nói.
Còn theo Bộ trưởng mai Tiến Dũng, trong 8 lĩnh vực được khảo sát của Chỉ số APCI, việc cắt giảm điều kiện kinh doanh và thủ tục kiểm tra chuyên ngành đã và đang được Chính phủ đặt trọng tâm cải cách trong năm 2018.
Để đáp ứng mong đợi của cộng đồng DN, Chính phủ đã đặt chỉ tiêu và thời gian cụ thể: rà soát và cắt giảm 50% về điều kiện kinh doanh và thủ tục kiểm tra chuyên ngành. Cho đến nay, về cơ bản các Bộ đã trình Nghị định về cắt giảm điều kiện kinh doanh theo yêu cầu của Chính phủ.
Từ kết quả APCI 2018 cho thấy, muốn xây dựng một Chính phủ kiến tạo, liêm chính, hành động và phục vụ thì đòi hỏi các TTHC phải được quy định rõ ràng, minh bạch và chi phí tuân thủ cần được cắt giảm.
Trong đó, đáng quan tâm là vai trò của cán bộ trực tiếp thực hiện TTHC. “Những hướng dẫn ban đầu của các cán bộ thực hiện TTHC hoặc tư vấn về việc thực hiện TTHC sẽ góp phần quyết định cách thức thực hiện TTHC của người dân, DN và niềm tin của người dân, DN vào bộ máy Nhà nước”, báo cáo đưa ra khuyến nghị.

Nguyên An

Từ đầu năm đến nay, đã có hơn 1.420 nhà đầu tư nước ngoài được TPHCM chấp thuận cho thực hiện thủ tục để được góp vốn, mua cổ phần, mua lại phần vốn góp của doanh nghiệp trong nước với tổng số vốn 3,28 tỷ USD, tăng hơn 34% so với cùng kỳ năm trước về số trường hợp và tăng gần 54% về vốn đầu tư.

Trong 7 năm qua, có 30 thương vụ mua bán - sáp nhập được thực hiện với giá trị hơn 140.000 tỷ đồng. Từ nay tới năm 2020, có 32 doanh nghiệp nhà nước do thành phố quản lý cần được cổ phần hóa. Vì vậy, thành phố đang đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính để thu hút các nguồn vốn đầu tư. Tuy nhiên, để tránh những rủi ro, sai sót cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ khi mua bán và sáp nhập, thành phố sẽ hỗ trợ doanh nghiệp trang bị các kỹ năng, kiến thức, thủ tục pháp lý về vấn đề này.
Ông Nguyễn Thành Phong, Chủ tịch UBND TP.HCM cho biết, làm ăn lớn phải giữ đúng pháp luật và đạo đức kinh doanh của doanh nghiệp là thượng tôn pháp luật. Muốn như vậy cần có hệ thống các luật sư hỗ trợ.
"Tôi sẽ trao đổi với hội luật sư thành phố và hiệp hội doanh nghiệp thành phố để hình thành những cơ quan giúp cho doanh nghiệp và ngay cả vấn đề  thuộc về công pháp quốc  tế", ông Nguyễn Thành Phong cho hay./.

Lệ Hằng/VOV-TPHCM

Ông L. trình bày đầu năm 2016, ông và cha con ông H. lập văn bản về việc hứa mua, hứa bán tầng trệt căn nhà gần 150 m2 tại quận Ninh Kiều với giá 6 tỉ đồng. Hai bên thỏa thuận ông H. nhận cọc 450 triệu đồng, khi hai bên cùng đi nhận tiền mua lại tầng trệt căn nhà từ cơ quan nhà nước thì ông H. nhận nốt 5,55 tỉ đồng. Số tiền chênh lệch phía ông L. được hưởng.
Hứa mua nhà để lấy chênh lệch
Hai bên còn cam kết chậm nhất đến ngày 1-7-2016, ông L. phải làm thủ tục để ông H. nhận đủ 5,55 tỉ đồng, nếu không ông L. mất 450 triệu đồng. Trong thời gian này nếu ông H. hứa bán nhà cho ai khác thì phải bồi thường cho ông L. gấp 20 lần số tiền đã nhận.
Ngày 30-6-2016, ông L. nhận được tin ông H. đã bán nhà cho Nhà nước và diện tích thực tế chỉ còn hơn 110 m2 (nhỏ hơn khi hai bên thỏa thuận). Do đó, ông khởi kiện yêu cầu hủy văn bản thỏa thuận và buộc cha con ông H. trả lại cho ông 450 triệu đồng tiền cọc.
Ông H. (đồng thời đại diện ủy quyền cho hai người con) thừa nhận có thỏa thuận như trên. Nhưng theo ông, Nhà nước không mua mà chỉ hỗ trợ ông 4,8 tỉ đồng di dời căn nhà. Lúc này ông có liên hệ để thông báo nhưng ông L. không có ý kiến. Sau đó ông phải nhận tiền hỗ trợ di dời, nếu không sẽ bị cưỡng chế. Theo ông H., ông L. đã vi phạm thỏa thuận nên ông không đồng ý trả lại 450 triệu đồng.
Xử sơ thẩm vào tháng 5-2017, TAND quận Ninh Kiều xác định quan hệ tranh chấp là tranh chấp giao dịch dân sự. Tòa nhận định văn bản thỏa thuận bị vô hiệu nên chấp nhận yêu cầu khởi kiện, buộc ba bị đơn phải trả cho ông L. 450 triệu đồng. Phía ông H. kháng cáo.

Mất tiền vì vi phạm thỏa thuận
Xử phúc thẩm, TAND TP Cần Thơ nhận định quan hệ tranh chấp là tranh chấp hợp đồng đặt cọc và yêu cầu của ông L. là không có cơ sở.
Thứ nhất, về diện tích tầng trệt căn nhà, không có căn cứ cho thấy phía ông H. lừa dối vì tại văn bản thỏa thuận mua bán do hai bên tự nguyện ghi diện tích.
Thứ hai, nội dung trong văn bản thỏa thuận thể hiện rõ tầng trệt căn nhà sẽ bán cho Nhà nước. Ông H. chỉ nhận số tiền trong phạm vi 6 tỉ đồng, nếu chuyển nhượng cho ông L. thì ông L. được nhận số tiền chênh lệch. Như vậy, ông L. hoàn toàn biết trước việc bán tầng trệt căn nhà cho Nhà nước. Cho nên ông L. cho rằng ông H. tự ý bán cho Nhà nước và không báo cho ông là không đúng
Thứ ba, sở dĩ ông L. không tiếp tục thực hiện giao dịch là vì ông biết UBND TP Cần Thơ chỉ hỗ trợ di dời cho ông H. hơn 4,8 tỉ đồng. Nếu ông L. làm theo thỏa thuận thì sẽ bị thiệt hại hơn 1,1 tỉ đồng. Vì vậy, ông L. chọn cách vi phạm thỏa thuận sau khi biết được giá nhà nước thấp hơn giá ông đã thỏa thuận với ông H.
Từ đó HĐXX cho rằng do ông L. không thực hiện nghĩa vụ trong hợp đồng nên số tiền đặt cọc 450 triệu đồng thuộc về ông H. Ngoài ra, sau khi hai bên ký kết thỏa thuận thì Nhà nước đã mua lại tầng trệt căn nhà trên. Như vậy, văn bản thỏa thuận của hai bên để bảo đảm thực hiện hợp đồng đã được thực hiện xong. Cho nên không có căn cứ cho rằng văn bản thỏa thuận là vô hiệu.
Ông H. không có lỗi trong việc thỏa thuận trong khi ông L. vi phạm thỏa thuận. Cuối cùng HĐXX tuyên sửa bản án sơ thẩm, không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông L., tức số tiền đặt cọc 450 triệu đồng thuộc về phía ông H.

Tòa bác đề nghị của VKS
Tại tòa, đại diện VKS cho rằng mỗi bên phải chịu thiệt hại 50% với lý do cả hai bên cùng có lỗi. Tuy nhiên, HĐXX cho rằng theo văn bản thỏa thuận thì căn nhà không phải bán cho ông L. để ông L. được sở hữu mà hai bên mua bán phần giá trị căn nhà bằng số tiền chênh lệch sau khi Nhà nước mua lại. Điều này được đề cập trong văn bản thỏa thuận. Ông L. đặt cọc nhằm mục đích sau khi Nhà nước mua lại tầng trệt căn nhà nếu số tiền dư ra so với số tiền ông trả cho ông H. thì ông sẽ được hưởng số tiền đó.

Theo NHẪN NAM

Với kết luận chính thức thì Con Cưng đã bị mang tiếng oan, vậy cũng cần làm rõ trách nhiệm của Cục QLTT trong việc này mới thể hiện sự sòng phẳng với DN và người tiêu dùng.

Kết luận kiểm tra chấp hành pháp luật trong hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ thương mại, cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng của Công ty Cổ phần Con Cưng được Bộ Công Thương công bố ngày 17-8 vừa qua đã trả lời cho những đồn đoán nghi ngờ của người tiêu dùng về chất lượng sản phẩm của công ty này.

Trước đó, nhiều người đặt câu hỏi phải chăng hệ thống siêu thị Con Cưng làm ăn theo kiểu “treo đầu dê bán thịt chó” bằng gian lận về xuất xứ hàng hóa, cắt tem nhãn. Có người còn ví vi phạm của Con Cưng cũng y chang như vụ Khaisilk.

Thế nhưng kết quả của đoàn kiểm tra liên ngành đã kết luận về cơ bản, công ty đã chấp hành đúng quy định bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, chất lượng sản phẩm hàng hóa và nguồn gốc, xuất xứ của hàng hóa. Hồ sơ nhập khẩu của Con Cưng hợp lệ theo các quy định của pháp luật về thủ tục hàng hóa nhập khẩu. Đơn vị này chỉ có vi phạm về kỹ thuật như tem nhãn không đúng kích thước; dùng tiếng nước ngoài nhưng không có nhãn phụ tiếng Việt; lập web nhưng không đảm bảo cho khách hàng sử dụng một số thủ tục và bảo vệ thông tin cá nhân…

Có một thực tế ai cũng thấy là công ty đã bị thiệt hại không nhỏ trước khi có kết luận chính thức này. Lỗi thuộc về phát ngôn của Cục Quản lý thị trường (QLTT) khi vào ngày 31-7, tại họp báo chuyên đề, một phó cục trưởng Cục QLTT đã vanh vách tuyên bố bảy hành vi vi phạm của Con Cưng. Trong đó, nặng nhất là quy kết công ty nhập khẩu hàng hóa không hóa đơn, chứng từ; có giấy nhãn mác đè nhãn mác khác, nhập nhèm truy xuất nguồn gốc hàng hóa. Vị này còn khẳng định với bảy sai phạm này thì đủ điều kiện để xử lý Con Cưng.

Khi thông tin này được truyền thông nhân rộng thì ai cũng có cảm giác rằng doanh nghiệp (DN) này làm ăn gian lận, cần phải tẩy chay.

Nghị định số 09/2017 ngày 9-2-2017 của Chính phủ (quy định chi tiết việc phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí của các cơ quan hành chính nhà nước) cũng quy định khá chung. Theo quy định tại khoản 2 Điều 3 thì người đứng đầu các cục trực tiếp thực hiện quyền này, trong trường hợp không trực tiếp thực hiện được thì ủy quyền cho cấp phó là người được giao phụ trách cơ quan thực hiện việc phát ngôn và cung cấp thông tin cho 
báo chí.

Đối chiếu Điều 4 nghị định này thì việc ông phó cục trưởng Cục QLTT công bố thông tin về vi phạm của Con Cưng tại cuộc họp báo chuyên đề có thể không sai về thẩm quyền và hình thức cung cấp thông tin cho báo chí. Tuy nhiên, phải hiểu rằng với những thông tin nhạy cảm về sai phạm của DN thì việc công bố thông tin như vậy là chưa ổn, nếu không muốn nói là vội vàng. Về nguyên tắc thì kết luận của Bộ Công Thương mới là kết luận, còn phát ngôn trước đó của QLTT chưa phải là kết luận. nếu vì lý do gì đó, không tuân thủ quy trình thanh tra, kiểm tra mà vội vàng đưa thông tin có tính chất như kết luận ra xã hội thì sẽ gây thiệt hại lớn cho DN về doanh thu và uy tín.

Hẳn chúng ta còn nhớ một phó cục trưởng Cục QLTT cũng từng yêu cầu Con Cưng phải lý giải mục đích treo thưởng 1 tỉ đồng cho khách hàng đầu tiên phát hiện chuỗi siêu thị này nhập hàng không chính hãng. Tuy nhiên, sau đó chính lãnh đạo Bộ Công Thương khẳng định rằng việc treo thưởng này là quyền của DN. Nhiệm vụ của lực lượng QLTT là tập trung làm tốt nhiệm vụ của mình được giao.

Rõ ràng với kết luận chính thức thì Con Cưng đã bị mang tiếng oan, vậy cũng cần làm rõ trách nhiệm của Cục QLTT trong việc này mới thể hiện sự sòng phẳng với DN và người tiêu dùng.

Phần cuối kết luận ngày 17-8 cũng đã đề cập đến việc chấn chỉnh hoạt động của lực lượng QLTT. Theo đó, bộ trưởng Bộ Công Thương chỉ đạo Cục QLTT và các đơn vị trong bộ rà soát các quy định, quy trình nghiệp vụ, thực thi công vụ của cán bộ, công chức lực lượng QLTT và bộ để đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật, không gây phiền nhiễu cho DN và bảo vệ lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng. Bộ cũng nhấn mạnh sẽ xử lý nghiêm các hành vi vi phạm của cán bộ, công chức lực lượng QLTT trong khi thi hành công vụ nếu có. Theo tôi, đây là một việc làm hết sức cần thiết.

PGS-TS PHAN HUY HỒNG, Trưởng bộ môn Luật thương mại, ĐH Luật TP.HCM

TAND TP.HCM đã ra quyết định đình chỉ vụ kiện hành chính giữa Công ty TNHH Uber B.V (gọi tắt là Uber B.V) với Cục thuế TP.HCM.

Thông tin từ TAND TP.HCM, mới đây Công ty TNHH Uber B.V (gọi tắt là Uber B.V) đã rút đơn kiện hành chính Cục Thuế TP.HCM về truy thu 53 tỉ đồng tiền thuế. Từ đó, toà đã ra quyết định đình chỉ vụ kiện này.

Theo hồ sơ, khoảng một năm về trước, Cục Thuế đã có quyết định truy thu và phạt vì nợ thuế đối với Uber B.V với tổng số tiền 66,68 tỉ đồng. Sau một thời gian có quyết định của Cục Thuế, Uber đã đóng một khoản 13 tỉ đồng, và vẫn còn nợ hơn 53 tỉ đồng. Cục Thuế khi đó đã ra quyết định cưỡng chế tài khoản của Uber. Tuy nhiên, doanh nghiệp này đã không đồng tình với Cục Thuế TP.HCM nên đã khiếu nại lên Bộ Tài chính, và sau đó khởi kiện ra toà.

Đến ngày 29-12-2017, Cục thuế đã nhận được quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời củaTAND TP.HCM. Theo đó, xét yêu cầu của phía khởi kiện, toà cho rằng cần áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời tạm đình chỉ việc thi hành quyết định cưỡng chế tài khoản Uber B.V. là cần thiết để ngăn chặn hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra.

Tháng 1-2018, toà lại có quyết định đình chỉ vụ kiện của Uber đối với Cục thuế do Uber lúc ấy chưa đủ tư cách pháp lý. Đến cuối tháng 3-2018, công ty này có đơn khởi kiện lại Cục thuế. Và trong quá trình tòa đang xem xét vụ kiện, thì đầu tháng 4-2018, Uber Đông Nam Á đã được sáp nhập vào Grab.

Tháng 6-2018, giữa hai bên lại tiếp tục tham gia đối thoại tại toà về vụ án. Nhưng việc đối thoại bất thành và dự tính TAND TP phải mở phiên tòa xét xử vụ kiện và ra phán quyết. Tuy nhiên nay phía khởi kiện Uber lại rút đơn như trên.

Như Pháp luật TP.HCM đã thông tin, Cục Thuế cho rằng việc truy thu từ Uber B.V 66,68 tỉ đồng thuế là đúng. Uber B.V không đơn thuần cung cấp dịch vụ công nghệ mà trực tiếp điều hành, tiến hành toàn bộ hoạt động kinh doanh vận tải như trực tiếp phân công, bố trí lái xe, tự quyết định giá cả từng thời điểm, quyết định toàn bộ chính sách giảm giá cước vận chuyển, các chương trình khuyến mãi, nhận tiền thanh toán của khách hàng sau đó định kỳ hàng tuần mới thanh toán lại tiền cho các đối tác.

Việc Cục Thuế ban hành quyết định xử lý truy thu thuế vì Uber B.V không khấu trừ thuế với các lái xe từ năm 2014 đến tháng 9-2016 đúng theo quy định. Trong khi Uber B.V cho rằng Uber chỉ cung cấp dịch vụ thông qua ứng dụng điện thoại cho các lái xe để kết nối giữa lái xe và khách hàng. Các lái xe trực tiếp kinh doanh vận tải còn Uber B.V không kinh doanh vận tải mà chỉ thu hộ tiền vận chuyển. Sau đó Uber B.V giữ lại phần của mình được hưởng như thỏa thuận với các lái xe rồi chuyển số tiền còn lại cho các lái xe. Vì vậy việc Cục Thuế TP.HCM truy thu số tiền thuế không hợp lý.

Sau khi một bạn trẻ tại TPHCM làm việc với cơ quan thuế về khoản thu nhập 41 tỷ đồng trong 2 năm 2016-2017, đến một bạn trẻ khác tại Quảng Nam cũng liên lạc với cơ quan thuế về khoản thu nhập 17 tỷ đồng trong các năm 2014-2017.

Các khoản thu nhập khá lớn này có được từ việc tham gia vào các hoạt động mang lại lợi ích kinh tế trên mạng internet. Sở dĩ cơ quan thuế phát hiện ra 2 trường hợp trên nhờ ngân hàng cung cấp thông tin về những khoản tiền được chi trả từ nước ngoài cho công dân Việt Nam.

Trước hết, cần khẳng định, 2 bạn trẻ ấy không làm gì sai trái và cũng không có ý định trốn thuế. Thu nhập họ có được chủ yếu do viết chương trình trò chơi và sản xuất các clip vui nhộn trên Google, Facebook, Youtube… Khởi điểm của nghề đặc biệt này chỉ mang tính thư giãn kỷ nguyên công nghệ số, chứ không ai nghĩ đến tiền.

Dần dà, những ý tưởng mới lạ và những khả năng tương tác giúp các sản phẩm của họ đến được với nhiều người, và buộc những ông chủ trên thế giới ảo phải chia sẻ thành quả kinh doanh cho họ. Rõ ràng, trong thời đại công nghiệp 4.0, những lao động sáng tạo như vậy rất đáng được khuyến khích.

Ai cũng có nghĩa vụ nộp thuế. Bạn trẻ tuổi đôi mươi kiếm được bạc tỷ cũng sẵn sàng nộp thuế. Tuy nhiên, cơ chế thuế cho nguồn thu từ không gian mạng cần được cân nhắc. Cách đây không lâu, một phụ nữ tại TPHCM bị truy thu 9,1 tỷ đồng do có nguồn thu nhập khổng lồ từ buôn bán mỹ phẩm và quần áo trên Facebook. Đó là thí dụ về mô hình cá nhân của thương mại điện tử, với mức thuế 7% cho thu nhập từ 100 triệu đồng/năm trở lên.

Còn người viết chương trình trò chơi và sản xuất clip không thể gộp chung vào biểu thuế “thu nhập từ kinh doanh”. Bởi lẽ, loại hình lao động sáng tạo này phải có sự đầu tư khác biệt về trí tuệ, kinh phí cũng như về thời gian.

Một sản phẩm được yêu thích trên Google hoặc Youtube đôi khi phải thai nghén nhiều năm, liên quan đến bản quyền và sự góp sức của nhiều cộng sự. Những khoản như vậy có được kê khai để khấu trừ chi phí sản xuất theo kiểu doanh nghiệp không? Chính cơ quan thuế cũng chưa hình dung được, để xây dựng thành văn bản pháp quy.

Ở nhiều quốc gia, thu thuế đối với người có thu nhập từ mạng internet đã được áp dụng từ lâu và rành mạch từng chi tiết. Cơ quan thuế nước ta đang nhắm vào những người có nguồn thu ở Google, Facebook và Youtube một cách tự phát và tình cờ.

Ngay cả khi Cục Thuế TPHCM gửi văn bản đề nghị hợp tác truy thu thuế của bạn trẻ có thu nhập 17 tỷ đồng trong các năm 2014-2017 nhưng Cục Thuế Quảng Nam không giấu được sự lúng túng vì chưa có tiền lệ. Hiện tại Cục Thuế TPHCM tiếp tục mời gần 14.000 chủ tài khoản trên mạng đến kê khai thu nhập, và dự kiến truy thu thuế được cả trăm tỷ đồng.

Đừng để mất bò mới lo làm chuồng. Truy thu thuế chỉ là giải pháp chẳng đặng đừng. Cần thiết kế cơ chế thuế cho các nguồn thu từ không gian mạng, sao cho vừa đảm bảo tính công bằng của luật pháp vừa đảm bảo quyền lợi của người nộp thuế.